ENDÜSTRİYEL FUTBOL

Bir zamanlar altyapisiyla unlenmis basarili takimlar vardi. Ajax gibi Dinamo Kiev gibi.

Son 10-15 senedir adlarini hic duyuyormusunuz? Duyamazsiniz. Cunku global dunyamizin ‘endustriyel futbol’ rezaleti sayesinde bugun kulupleri, adlari ulkelerinde karanlık islerle anilan zengin isadamlari ya da soyguncu firmalar yonetiyor. Tek derdi kasasini doldurmak olan bu zat i muhteremlerin beklemeye de tahammulu yok. Basiyor parayi bir yildiz futbolcuya takima dahil ediveriyor. Ve taraftar,  maclara eskisi gibi kulubun armasi icin degil, yuksek rakamlara satin alinmis yabanci futbolculari seyretmek icin gidiyor.

 Dolayisiyla, emek ve alinteriyle gelen, zaman alan cabalar kimsenin gozunde para etmiyor.

Durum boyle olunca, yeni yeteneklerin onu acilmiyor, vasatin az uzerindeki futbolcular ilah muamelesi goruyor. Genclerbirligi, Gaziantep gibi, turkiye ligine alt yapisindan yetismis bircok yildiz kazandiran kulupler bile, afrikanin fakir ulkelerinden ucuza kapattigi gariban futbolculari, astronomik fiyatlara  adi buyuk kendisi kucuk kuluplere pazarliyor. Futbolcuların aldigi astronomik paralar beklentiyi arttirdigi icin de, çok basit bir paslasma, spikerlerin insani enayi yerine koyan, ‘inanilmaz hareketler’, ‘mukemmel bir sut’, ‘muhtesem bir gol’ tarzi abartili tepkilerine neden oluyor. Sektorden buyuk servetler yapan fifa, isadami, sponsor ve yayin kurulusu dortlusu, bu tarz sisirme lugati guclu spikerler tercih ediyorlar dogal olarak.

Dikkat edin, boyali basin her sene daha lig bitmeden kimleri kimleri transfer ettirir. Amac taraftarin beklentisini pompalamaktir. ‘Cilek’ler, ‘portakal’lar ucusur ortalikta. Hatta son yillarda dunyaca unlu bir futbolcu transfer edilmemisse taraftar tatmin olmuyor. Ki gelen ya soz konusu unlu yildizin (o da eger tercih ediyorsa turkiye ‘vergi cenneti’ oldugu icin tercih ediyor, 1-2 sene cebini doldurup emekli oluyor) posasidir, veya basinin sisirdigi (‘Barcelona da istedi ama o bizi tercih etti’ seklinde servis edilen) vasat bir topcudur. Hele transfer edilmeye gorsun. Kulubun gudumlu fanatikleri havaalaninda saasali karsilama torenleri duzenler. Adamin tv ekranindaki saskin suretinden, bulundugu konumu haketmeyen ifadeyi derhal yakalayabilirsiniz.

O gozumuzde ilahlastirdigimiz, daha nerelerine reklam alabilirize indirgenmis Abdurrahman Celebiler sponsorlarinin direktifiyle oynarlar; ‘acaba topa vursam sacim bozulur mu?’, ‘soyle bir hareket yapsam tv de guzel gorunur muyum?’

Futbolcu bozuntulari, aldiklari milyonlarca dolarin yanina bir de sponsor gelirlerini ekleyip kose ustune kose donerken, ‘futbolsever’ adi verilen saskin, siradan bir maci izleyebilmek icin sifreli kanaldan yayin yapan barlarin, kahvelerin yolunu tutar. Futbol ruhuna el Fatiha..

Yeni stadyumlar bir degisimin simgesi durumundalar. Kulupler yuksek maliyetli yeni stadyumlar yapmaya basladi ve bunlari birer isletme, alışveris ya da is merkezi haline getirdiler.

Insanlar bircok maca ekonomik durumu yuzunden gidemiyor. Bu sebepten  ‘stadyuma giden taraftar, gidemeyen taraftar degildir’ muamalesi goruyor. Halbuki ayni insanlar tribunlerle tanismadan once de bir takimin taraftariydi, mahalle aralarinda oynarken de. 

Ornegin, stadlarin ‘maraton’ tabir edilen kismi, yakin tarihte dusuk gelirli isci ve ogrencilerin cogunlukta oldugu bir yerdi ve doksan dakika susmazdi. Bu insanlar sabahin yedisinde stadyum onunde maca girebilmek icin dikilen insanlardi.

Yeni stadyumlar; localari, pahali biletleriyle bir farklilasmayi da beraberinde getirdi. Bugun stadyumlar ne yazik ki halkin stadyumlari degil, takimlarsa, artık localarin takimidir!

Ve..tribunler anonscuya muhtac duruma geldi...

Takimin bir parcasi olan taraftar yok olmaya basladi hizla. Birer musteriye, sirf takimini seviyor diye tuketmek zorunda kalan bir guruha donustuler. ‘Biz su kadar forma sattik, rakibimiz bu kadar satti’ gazi ile; kim gonul verdigi takimin urunlerinden ne kadar cok satin alirsa, o kadar cok taraftardir gibi tuhaf bir anlayis peydahlandi. Bugun taraftarligin olcusu satin alinan formalar ve urunlerdir.

Stad isimlerine, hatta futbol takimlarinin isimleri onune/ardina konulan eklere bakin;

SANICA BORU ELAZIGSPOR

MEDICAL PARK ANTALYASPOR

TORKU KONYASPOR 

CAYKUR RIZESPOR 

‘Normaldir, olmasi gereken budur’ diyorsaniz; yakin gelecekte boyunu asan transfer odemeleri yapan bu anli sanli kuluplerimiz, bogazina kadar girdigi borc batagindan cikamadiginda su tarz tezahuratlar yapilmasina da alisin o zaman;

Aloo alo alo alooo Sampiyooonn Vodafooonn..

Ya da; Re re re pi pi si…Molfiks Molfiks Hep kuru..

Cem Antebelli